Haritz kandugabea, haritz kandudunarekin antza handia duen zuhaitza da, baina honen ezkurrek, izenak dioen moduan, ez dute ia kandurik edo pedunkulurik. Zuhaitz honen izen espezifikoak, 'petraea'-k lurzoru harritsuetan bizitzeko duen gaitasunari egiten dio erreferentzia. Euskal Herrian nahiko ohikoa dugu.

35 metrorainoko zuhaitza da, adaburu zabal eta erregularrekoa. Enbor-azal hauskara du hasieran, arrexka gerora eta ezkatatsu-zartatua. Adar berriak gaztaina kolorekoak, disdiratsuak, lentizela argi ugarirekin, normalean glabroak (batzutan ile sinpleak). Ernamuinak 4-9 mm-koak, glabreszenteak.

Haritz kandugabearen hostoak 5-21 x 2-15 cm-koak dira, txandakatuak, mintzakarak, erorkorrak eta forma espatulatu-lantzeolatukoak. Lobulatuak dira edo subpinatifidoak, kolore ilunekoak eta glabroak dira gainealdetik, baina zurbilagoak eta pubeszentzia oso txikiarekin azpialdetik. Hala ere, ileak heldutasunean hostoaren azpialdeko nerbioetara murrizten dira. Ileek orokorrean 3-4 erradio dituzte. Haritz kandugabearen hostoek 5-9 nerbio pare dituzte. Pezioloa nahiko txikia da, 10-25 mm-koa, glabroa eta kanalikulatua.

Haritz kandugabeak amentu motako infloreszentziak ditu, haizearen bidezko polinizaziora (anemofiliara) moldaturik daudenak. Zuhaiska monoikoa da, hau da, ale berdinak sexu bietako loreak ditu, ez oso deigarriak.

Amentu arrak 3-9 cm-koak dira eta errakis glabroa dute edo ile gutxi batzuekin. Horrez gain, periantoak lobulu ziliatuak ditu. Lore emeek, berriz, oso estilo motzak dituzte, bilotsuak eta oinarritik dibergenteak. Estigma trunkatuak dituzte.

Haritzen ezkurrak akenio motako fruituak dira. Haritz kandugabearen akenioak 12-15 x 9-15 mm-koak dira, horixkak, sesilak edo pedunkulu (kandu) zorrotz eta glabrodunak (15 mm-rainokoa asko jota, hortik datorkie hain zuzen ere, kandugabe izena). Karloa (txapela) 6-12 x 8-15 mm-koa dute, ezkata aske obolantzeolatuduna. Ezkatak kolore hauskara dute eta pubeszenteak dira. Oinarrialdeko ezkatak lauak dira baina aldendu ahala konkordunak izan daitezke.

Europako mendebalde, erdialde eta hegoaldean aurkitzen da, eta Asiako mendebaldean. Iberiar Penintsulan, bereziki iparraldean agertzen da eta ez da Portugalera edo Balearetara iristen. Aldiz, arruntak da Mendikate Kantauriarrean eta Piriniotako magaletan zehar. Nafarroan aipatzekoak dira Oroz-Beteluko populazioak eta Urrobi ibaiko arro altuetan ematen direnak.