Dakizuenez azken urte hauetan arazo handiak izan ditugu webgunearekin. Azken hilabeteetan Kike Fernandezen laguntza handiarekin web orrialdea berriro ere martxan jarri dugu eta eskuragarri dituzue gure eduki guztiak.

Duela 2 urteko arrakastaren ostean, hasi gara aurten ere Euskal Herriko naturaren inguruko langile eta naturzaleen elkargunea sortzeko lanetan. Udako Euskal Unibertsitateko Natur Zientziak Sailak antolatuta, 2015eko azaroa amaieran antolatuko dugu Natur Zientzien II. Topaketa. Aurreko esperientziatik formula batzuk errepikatzekotan bagara ere, beste batzuk berritu asmoz gabiltza, eta horretarako zuen parte-hartzea gustatuko litzaiguke. Otsaila amaitu bitartean topaketaren formatuari, hitzaldi-gaiei, hizlariei edota bestelako aukerei buruzko proposamenak jasotzea gustatuko litzaiguke.

Informazio gehiago: www.naturzientzientopaketa.info

Arantzadiko Ornitologia Saila 2006an hasi zen udako eraztuntze-kanpainak antolatzen. Aurtengoa ez da gutxiago izango eta Txingudiko hezeguneko eraztuntze-kanpainanaren baitan praktikak egiteko aukera eskaini dute. Praktikak bereziki interesgarriak dira master edota doktoretza-tesiak egiteko helburiarekin ikertaldeak ezagutu nahi dituzten ikasleentzat eta naturzale ororentzat. Aldi berean, eraztuntzaile titulua eskuratzeko parada ezin hobea ere bada.

Hegazti eta ugaztunek zerebroan mapa kognitiboak garatzen dituzte ezagunak dituzten tokietako erreferentziak erabiliaz orientatzeko. Erleen kasuan ez zen uste, inondik inora, zerebroak orientaziorako gaitasuna ematen zienik, izan ere, egituraz oso desberdina da intsektuen zerebroa ugaztunenen eta hegaztienen  aldean. Horren ordez, egundaino uste izan da erleak erlauntzerako bidea aurkitzeko eguzkiaren posizioaz baliatzen zirela. Kaleratu berri den ikerketa bat, ordea, baieztatzera dator erleek eguzkiaren posizioaz haratago, gaitasuna dutela euren zerebroan eraikitako mapak erabiltzeko erlauntzera itzultzerakoan.

Breit eta Wheelerek 1934an iradoki zuten bi argi partikularen edo fotoiren arteko talkatik posiblea izan zitekeela elektroi eta positroi bana sortzea. Nahiz eta teoriak berak zentzua duen eta argitik materia sortzeko inoiz proposatu den teoria sinpleena izan arren, ikerlariek ez zuten uste inoiz frogagarria izan zitekeenik, izan ere, energia kantitate izugarria behar da esperimentua egiteko. Orain, fisikari talde batek Breit eta Wheeler-en teoria testatuko duen esperimentua proposatu dute, egungo teknologiarekin egingarria dena.

Hesteetako mikroorganismoak gure baitako mikrobiota osatzen dute eta osasuntsu mantentzeko beharrezkoak zaizkigu, besteak beste, elikagaien digestioaren, zenbait bitaminaren sintesiaren eta mikroorganismo kaltegarrien aurkako defentsaren erantzule baitira. Hala ere, digestio-aparatuko mikrobiota horrengan desorekak gertatzen badira mikroorganismoek metabolito kaltegarriak ekoitz ditzakete digestio-aparatutik haratago organismo osoan eragin dezaketenak. Aditzera eman berri den ikerketa baten arabera, hain da handia mikrobiotaren desoreken eragina autismoa eragitera ere irits daitekeela.

Denboran atzera egingo bagenu, izaki bizidunek berdin eboluzionatuko al lukete? Egungo puntu berdinera iritsiko al ginateke? Bada ikerketarik baieztatzen duena baldintza berdinen eraginpean izaki bizidunek norabide berean eboluzionatzen dutela. Horren adibide, azken glaziazioaren ondoren lakuak eta ibaiak kolonizatu dituen espinosoa dugu, izan ere, mundu mailan kolonizatu dituen gune desberdinetan behatu da arrain espezie horrek ezkatak galdu dituela eta finagoa egin dela. Bestalde, intsektu espezie desberdinek genomako eskualde berean mutazio berdinak pilatu dituzte eboluzioan zehar, landare toxikoez elikatzea baimentzen dietenak. Adibide horiek, ordea,  salbuespen dira, eboluzioa zinez zorizkoa omen da. Hori baieztatzera dator makila-intsektu espezie batekin egindako ikerketa.

Katrina (2005) eta Sandy (2012) urakanen, Nargis zikloiaren (2008) eta Haiyan tifoiaren (2013) gisako ekaitz erraldoiek eta eurek eragindako hondamendiek gizarteratu dute klima-aldaketak muturreko fenomeno klimatikoengan izan dezakeen eraginaren inguruko eztabaida. Komunitate zientifikoarengan ere interes handia pizten du etorkizunean halako ekaitzek izango duten bilakaeraren ezagutzak. Hala ere, ez da hainbeste sakondu, esate baterako, ekaitz horien banaketa geografikoan. Kaleratu berri den ikerketa batek azaltzen du azken 30 urteotan ekaitz tropikalen intzidentzia ekuatoretik poloetarantz desplazatzen ari dela bi hemisferioetan.

DNA harizpi bakoitzak azukre molekulez osatutako bizkarrezurra du eta bertara basea nitrogenatuak atxikitzen dira, elkarrekiko osagarri izanik DNAren helize bikoitza osatzen dutenak. Lau base desberdinez osatzen da DNA, naturan unibertsalak direnak: adenina (A), timina (T), guanina (G) eta zitosina (C). Lau hizki horiengan oinarritzen da proteinen sintesia ordenatzen duen aminoazidoen kodifikazioa eta segida. Bizitzak Lurrean milioika urtetako bidea egin du lau hizkiz osatutako alfabeto horrekin. Orain, zientziak pauso bat haratago eman du eta DNAn gizakiak diseinatutako base artifizialak daramatzan organismo biziduna sortu dute.

Mendeleieven garaietatik asko aldatu da elementuen taula periodikoa. Zientziak aurrera egin ahala elementu berriak aurkitu dira, zientzialari errusiarraren irizpideen arabera sailkatuta egun ezagutzen dugun elementuen taula periodikoa osatu arte. Naturan aurkitzen diren elementuetatik haratago, ordea, badira gizakiak artifizialki sintetiza ditzakeen elementu gehigarriak. Horren adibide, zientzialariek 2010ean aurkeztu zen 117 zenbakidun ununseptiumaren aurkikuntza baieztatu dute.

1986ko apirilaren 26a, Txernobylgo zentral nuklearreko 4. unitatea lehertu eta historiako hondamendi nuklear handiena gertatu zen eguna. Igorritako erradioaktibitateagatik zentraletik 30 km-rako eremu guztia ebakuatu egin zen eta egundaino itxita dirau. Giza eta osasun-hondamendiaz gain, ingurumenarentzat ere kolpe handia izan zen zorigaiztoko leherketa. Zentralaren inguruko basoak hil egin ziren denbora gutxira, esaterako. Denboraren poderioz, ordea, gizakiak utzitako tokia berreskuratzen joan da natura eta, horren erakusle, erradioaktibitatearekiko adaptazioak garatu dituzte zenbait espeziek.

Landareak saiatzen dira itzaletik ihes egin eta argirantz hazten. Hala, karbono dioxido gehiago finkatzen dute fotosintesiaren bidez eta materia organiko gehiago pila dezakete. Gaua eta egunaren arteko aldea ere bereizteko gai dira. Argiarekiko sentsibilitate hori fitokromoek kontrolatzen dute, izan ere, argi izpien irradiazioa zurgatuta konformazioa aldatzeko gaitasuna duten proteinak dira eta, horrela, argiari dagokion informazioa jasotzen du landareak. Kaleratu berri den ikerketa batek fitokromoek maila molekularrean nola funtzionatzen duten argitu du.

Nagiek euren bizitzaren zati handi bat igarotzen dute zuhaitzetako adarretatik zintzilik buruz behera jarrita. Gizakiok, eta buruz gora bizitzeko moldatuta dauden beste hainbat eta hainbat espeziek, arazoak izaten ditugu denbora luzez buruz behera egoteko, barne-organoek diafragma presionatzen digutelako, arnasketa zailduz. Bada, ingalaterrako ikerlari batzuek nagiek buruz behera arazorik gabe arnasteko gaitasunaren nondik-norakoak azaldu dituzte.

Esku eta hanketako azala urarekin zimurtzearen arrazoia ezagutzen dutela diote zientzialariek. Laborategian burututako frogek egiaztatu dute zimurtuak dauden atzamarrek, bustiak edo urperatuak dauden objektuen gain dugun kontrola hobetzen laguntzen dutela.

Orain arte itsas izarrak animalia sinple gisa ikusi ditugu, eta dituzten begi txiki eta burmuin urriagatik nola edota ea ikusmenik duten ikertzea zaila izan da. Linckia laevigata espeziearekin eginiko ikerketak dio bereizmen baxuko irudia ikusteko gai direla, 200 pixelekoa. Eboluzioan irudia eraiki zezaketen lehen begi hipotetikoen antzekoak direla diote ikerlariek.