Albisteak: Zientzia
Txiki handia zinen zu

Txiki handia zinen zu

Permikoaren amaierako biodibertsitatearen hondamendiaren eragilea arkeobakterio metanogeniko bat izan daiteke

2014/04/04

Iruzkinik ez
2378 bisita

Erregistro fosilak adierazten digu duela 252 milioi urte Lurraren historian ezagutzen den biodibertsitatearen hondamendi handiena gertatu zela. Hain zuzen ere, Permikoaren amaieran Lurreko espezieen %90 desagertu zen. Egundaino pentsatu izan da espezieen desagertzen masibo horren erantzulea muturreko aktibitate bolkanikoak eragindako klima-aldaketa izan zela. Kaleratu berri den ikerketa baten arabera, ordea, metanoa ekoizten duten arkeobakterio batzuk izan litezke hondamendia eragin zuen klima-aldaketaren erantzule.

Termodinamikari aurre egiten dion salbuespena

Termodinamikari aurre egiten dion salbuespena

Laser-argitan harrapatutako nanopartikula batek termodinamikaren bigarren legea hausten duela behatu da

2014/04/01

Iruzkinik ez
1491 bisita

Termodinamikaren bigarren printzipioak dioenez sistema baten desordenak edo entropiak berez emendatzeko joera du, hau da, sistema orok desordenerako joera espontaneoa du. Eskala makroskopikoan bete-betean betetzen dira termodinamikaren legeak. Atomo eta molekulen mundura sartuz gero, ordea, lege horiek zalantzan jartzen dira batzuetan. Horren adibide dugu nazioarteko ikerlari talde batek kaleratu duen lana, zeinak erakutsi duen nola laser-argitan harrapatutako nanopartikula batek, inguruan duen gasa baina hotzago egon arren, gas horri beroa transmititu diezaiokeela.

Arrainen feminizazioa euskal kostan

Arrainen feminizazioa euskal kostan

Zenbait kutsatzailek arrain arrengan emeen ezaugarriak agertzea eragiten du

2014/03/30

Iruzkinik ez
1965 bisita

EHUko Zelulen Biologia eta Ingurugiro Toxikologia lantaldeak kaleratu berri duen lanaren arabera, estrogeno gisa jokatzen duten kutsatzaileek arrain arrengan obozitoen garapena eragiten dute. 2007 eta 2008an aurkitu ziren fenomeno horren lehen kasuak Urdaibain eta plazaratu berri dituzten emaitzek arrainen feminizazio hori Gernikan, Arriluzen, Santurtzin, Plentzian, Ondarroan, Deban eta Pasaian ere behatzen dela baieztatu dute.

Rafting erreginaren izenean

Rafting erreginaren izenean

Uholde arriskuaren aurrean inurri espezie batek baltsak eratzen ditu koloniaren biziraupena bermatzeko

2014/03/10

Iruzkin 1
1446 bisita

Animalia sozialek gaitasuna izan dezakete norbanakoaren gainetik kolektiboaren ongizatea gainjartzeko. Horien adibide ditugu, esaterako, erle langileak eta inurriak, zeintzuek jokaera suizidak ere ager ditzaketen taldearen mesedetan. Inurrien izaera sozialaren konplexutasunaren isla, behatu da uholdeen aurrean inurri espezie bat gai dela elkarri hertsiki lotuaz baltsa bat eratzeko eta hala koloniaren bideragarritasunaren giltza den erregina salbatzeko.

Obeditu soilik ala ulertu ere egiten dit?

Obeditu soilik ala ulertu ere egiten dit?

Gizakien eta zakurren zerebroek berdintsu erantzuten dute askotariko soinuen aurrean

2014/02/26

Iruzkinik ez
1335 bisita

Ongi hezitako zakurrak jabearen esanak betetzen ditu. Non dago, ordea, zakurrek gizakiekiko agertzen duten fideltasunaren eta esanekotasunaren gakoa? Errefortzu positibo hutsez errotutako jokaerak al dira? Errefortzu negatiboari beldurrak akuilatutakoak? Zakurraren jabe harroak zakurrak bere hitzak ulertzen esango du. Baina argitaratu den ikerketa baten arabera baliteke jabearen harrokeria hain soberan ez izatea, izan ere, zakurren eta gizakion zerebroek gisa berean erantzuten diete ahotsei eta emozioei lotutako soinuei.

Tibetarren sekretu gorenaren bila

Tibetarren sekretu gorenaren bila

Tibetarrek altuerako bizitzarako duten adaptazioaren genetikan sakondu du ikerketa batek

2014/02/18

Iruzkinik ez
902 bisita

Himalaiako mendiak eta bertan errotutako alpinismoa ezin dira ulertu bertako biztanleak kontuan hartu gabe. Sherpak eta tibetarrak dira planetako mendi altuenen magaletan bizi diren biztanle alai eta itxuraz beti irribarretsu horiek. Euren bizilekuagatik larre motzean haziak, ezaguna da altuera handian muturreko esfortzuak egiteko duten gaitasuna. Ez alferrik, nazioarteko espedizioek usu izaten dute sherpen eta tibetarren laguntza altuera handian zamaketa-lanak eta bestelako egitekoak aurrera eramateko. Orain, kaleratu berri den ikerketa batek argitu du zertan den sherpen gertuko ahaide tibetarrek altuerako bizitzarako duten adaptazioaren oinarri genetikoa.

Ozeanoetako arrain pelagikoen biomasa uste baino handiagoa izan daiteke

Ozeanoetako arrain pelagikoen biomasa uste baino handiagoa izan daiteke

Arrain mesopelagikoen mundu mailako biomasa totala 10 aldiz handiagoa izan daitekeela kalkulatu da

2014/02/10

Iruzkinik ez
1368 bisita

Arrain mesopelagikoen taldea ozeanoetako uretan 200-1.000 m-ko sakonera artean bizi diren espezieek osatzen dute. Egundaino, estimazioek ozeanoetako arrainen biomasa totala 2.000 milioi tona inguruan ezarri izan dute eta arrain mesopelagikoak biomasa horren erdia osatuko zuketen. Plazaratu berri den ikerketa baten arabera, ordea, arrain mesopelagikoei dagokien biomasa uste baina askoz ere handiagoa da.

Gurutzadetan eta Zetaren Bidean barrena RNA birusen eskutik

Gurutzadetan eta Zetaren Bidean barrena RNA birusen eskutik

Sekuentziatu berri den RNA birus baten genoma zaharrak birusak Europaren historia hurbilean barrena izan duen ibilbidea agerian utzi du

2014/02/07

Iruzkinik ez
1213 bisita

Zientzialariek RNA genoma zahar bat sekuentziatu ahal izan dute lehen aldiz. DNA genoma zaharrak aurretik ere sekuentziatuak izan dira baina RNA askoz  azkarrago degradatzen da, eta horrek zaildu egiten du sekuentziazioa. Garagarraren BSMV birusaren sekuentziazioarekin ezagutu ditugu birusaren adina eta birusaren hedapenak Europa bigarren milurtean zehar kolpatu zuten gertaera historikoekin izan zuen lotura.

Egunpasa zero azpitik 196 gradura

Egunpasa zero azpitik 196 gradura

Izain espezie bat nitrogeno likidoan 24 ordu eman ondoren bizirauteko gai dela erakutsi da

2014/02/03

Iruzkinik ez
1286 bisita

Nitrogeno egoera likidora oso tenperatura baxuan pasatzen da. Zero azpitik 196ºC-an mantentzen da egoera likidoan, hain zuzen ere. Bere tenperatura baxuagatik oso erabilia da industrian eta ikerketan bat-bateko izozketak eragiteko edota hainbat kriogenizazio-prozesutarako. Tenperatura baxu horiek eta bat-bateko izozketak, normalean, heriotza ekarri beharko lioke bizitza forma orori. Bada, ordea, logika horri aurre egiten dionik.

Lilietatik erleetara jauzi egin zuen birusarena

Lilietatik erleetara jauzi egin zuen birusarena

Landareentzat espezifikoa zela uste zen birus patogeno bat aurkitu dute erleetan

2014/01/31

Iruzkinik ez
1192 bisita

Liztor asiarraren aurrerakadaren kariaz erle eztigileen (Apis mellifera) populazioen arazoen inguruko berriak bolo-bolo plazaratu dira azken urteotan. Liztorrena ez da, ordea, erleek jasan duten eraso bakarra. Kaleratu berri den ikerketa batek aditzera eman du erle populazio batzuetan tabako landarea erasotzen duen birusaren presentzia baieztatu dela eta erleak landare horren polenaren bidez kutsatzen direla.

Zenbat eta handi eta zaharrago, orduan eta azkarrago

Zenbat eta handi eta zaharrago, orduan eta azkarrago

Zuhaitz handi eta zaharren hazkuntza azkartu egiten da tamaina handitu ahala

2014/01/27

Iruzkinik ez
1271 bisita

Uste izan da luzaroan zuhaitzen hazkuntza makaldu eta erabat gelditu egiten dela adinean aurrera egin eta tamaina handia dutenean. Egon badago baieztapen hori babesten duten ikerketarik, badituzte hutsune batzuk, ordea, lan horiek. Uste horri aurka eginez, argitaratu berri den lan baten arabera zuhaitzen biomasa-hazkuntzaren abiadura ez da adina eta tamainarekin ez mantsotzen eta ezta gelditzen ere; aitzitik, azkartu egiten da.Horrek nabarmentzen du zuhaitz zahar eta handiek karbonoaren zikloan duten garrantzia berebizikoa.

Grafenoa, kutsadura nuklearraren aurkako antidoto?

Grafenoa, kutsadura nuklearraren aurkako antidoto?

Grafenoak hondakin nuklearrekin kutsatutako uren garbiketa erraztu lezake

2014/01/22

Iruzkinik ez
1341 bisita

Grafenoa azken urteotan zeresana ematen ari den ekaia dugu. Grafitoaren antzera karbono-atomoak era hexagonalean antolatzen dira grafenoa osatzeko baina, beste berezitasunen artean, atomo bakarreko lodiera duen xafla gisa antolatzen dira. Propietate berezi horiek direla eta potentzial izugarriak esleitzen zaizkio epe ertain eta luzera. Argitaratu berri den lan baten arabera, kutsadura nuklearra arintzeko ere erabil liteke grafenoa.

Txinpantzeen artean gerra zibila deklaratu zenekoa

Txinpantzeen artean gerra zibila deklaratu zenekoa

40 urte bete berri dira gizakia ez den primateen arteko lehen gerra dokumentatu zenetik

2014/01/20

Iruzkinik ez
1280 bisita

Godi gaztea Kahama bailarako bere taldekideetatik aparte samar zebilen arbola batetik jaten euren bizilagun ziren Kasakela klaneko zortzi kidek eraso egin ziotenean. Kasakelarren erasoa ez zuen usaindu ere egin Godik eta ezin izan zuen ezer egin bere burua defendatzeko. Halakoa izan zen hamar minutuz jaso zuen jipoia, zaurien ondorioz hil egin zela handik gutxira. 1974 urteko urtarrilaren 7a zen eta gerra piztu berri zen Gombe-ko Parke Nazionaleko (Tanzania) txinpantzeen artean.

Interes-gatazkak eta ikerketa gatazkan: obesitatea eta edari azukredunen adibidea

Interes-gatazkak eta ikerketa gatazkan: obesitatea eta edari azukredunen adibidea

Interes ekonomikoek edari azukredunek obesitatearengan duten eraginari buruzko ikerketen ondorioengan eragiten dute

2014/01/17

Iruzkinik ez
763 bisita

Interes-gatazkak ikerketaren Troiako zaldietako bat dira. Funtsean ikerketa bat interes-gatazkan sartzen dela esaten da ikerketaren egileek euren lanaren ondorioekiko aurretiazko interes bat dutenean, normalean interes ekonomiko gisa ulertzen dena. Fenomeno horren isla, Nafarroako Unibertsitateko ikertalde batek ebatzi du interes ekonomikoen arteko gatazkek okertu egin ditzaketela freskagarri azukredunen kontsumoaren eta obesitatearen arteko erlazioa ebaluatzen duten berrikusketa (edo review) sistematikoen ondorioak.

Irletako biztanle otzanak

Irletako biztanle otzanak

Irletan bizi diren animaliak kontinenteetan bizi diren ahaideak baina fidakorragoak dira

2014/01/13

Iruzkinik ez
1250 bisita

Beagle itsasontziarekin Galapago uharteetan egindako geldialdian Darwin ohartu zen bertako animaliek itxura batean gizakiekiko erakusten zuten konfiantzaz eta beldurrik ezaz. Fenomeno horri azalpena emateko teoria bat ere proposatu zuen, zeinaren arabera animaliak hain axolagabeak ziren irletan ez zutelako harrapari naturalik. Darwin, beste behin, zuzen zebilela baieztatu berri du ikerketa batek.

Erregistra zaitez

Erregistra zaitez!

· Parte hartu edukiak hornitzen eta eztabaidatzen 
 
· Igo itzazu argazkiak, bideoak, liburuak, estekak...