Islandia, atlantiar-erdialdeko dortsal ozeanikoaren erdian kokatzen den irla da, eta kokapenak garrantzia handia dauka irlaren jatorrian eta bere garapenean. Dortsal honek, plaka litosferiko Iparamerikarra eta Eurasiarra banatzen ditu, urteko 2 zentimetroko urrunketa ematen delarik. Hau, duela 25 milioi urte hasi zen gertatzen, baina Islandiako materialak berriagoak dira, ez baitituzte 16 milioi urte baino gehiago.

Historia geologiko labur hau (kontuan eduki gure planeta orain del 4.500 milioi urte sortu zela), betidanik lotua egon da aktibitate bolkanikoarekin eta prozesu glaziarrekin, irlaren ezaugarri klimatiko, geografiko eta ingurumen ezaugarriak direla eta. 



Horrela ba, Islandiako historia geologikoa irlak jasandako aldi glaziar eta interglaziarretan dago banatua. Lehenak, aldi glaziarrak, Plio-Pleistozenoan (duela 3,3 - 0,7 milioi urte) Lurreko eremu handiak okupatu eta Londres parera iristeaz gain, Islandia gehiena mantu glaziar batean estali zuen (2 km-ko lodiera eduki zezakeela eman dute aditzera ikerlariek). Garai honetan, sumendien erupzio mordoa eman ziren, eta meseta moduko eraketak sortu ziren dortsalaren gaineko eremuetan. 


Gaur egun gertatzen den bezala, aldi interglaziarrean (duela 16-3,3 milioi urte eta 0,7 milioi urtetik hona), irla glaziar metaketa handien azpian zegoenez eta erupzio bolkaniko mordoa eman zirenez eta ari direnez, uholde-glaziarren eraketa eragin zuten (eta azken egun hauetan eratzen ari dira). 

2010. urtean 6 masa glaziar handi bereiz daitezke: Vatnajökull (8.300 km² eta Europako glaziar handiena), Langjökull (953 km²), Hofsjökull (925 km²), Myrdalsjökull (596 km²), Drangajökull (160 km²), Eyjafjallajökull (78 km²) eta beste asko tamaina txikiagokoak. Glaziarrek, irlaren %11 estaltzen dute eta hoietatik %60 aldizka aktibitatea erakusten duten pitzadura bolkanikoen eta termikoki aktiboenak diren zonaldeen gainean aurkitzen dira. 


Glaziar hauetako izotzaren eta sumendien arteko elkarrekintza da fenomeno ezberdinen sorreraren erantzulea, eta horien artean garrantzitsuenak jökulhaup-ak dira. Fenomeno hauek, maiztasun handiarekin gertatzen dira Islandian eta erabat suntsitzaileak dira, galera ekonomiko eta baita giza-galerak ere eragiten baitituzte.

Jökullhaup hitza islandieratik dator eta uholde (haup) glaziarra (jökull) esan nahi du. Hots, Islandiako sumendi gehienak glaziarren azpian daudenez, galdara bolkanikoak eratzen dituzte eta erupzioak izaten direnean glaziarreko izotza urtu eta laku subglaziarrak (glaziarraren azpian eratutakoak) sortzen dira. Denbora luzez ematen bada, lakuetako urak inguruko erliebea igaro eta glaziarraren azpitik uholdeak sortzen ditu, azpian dagoen guztia (sedimentuak, harkoxkorrak, hareak...) eramanaz. Behin glaziarraren muturra igarotzean, uholdea zabaldu egiten da kono moduko egiturak eratuz eta aurrean hartzen duena dena hondatuz (etxeak, zubiak, errepideak, landa-lurrak...).

Fenomeno hauen iragarpena eta prebentzioa ezinbestekoa dela argi dagoen arren, ez da erraza izaten zenbaki eta data konkretuak edukitzea. Munduko glaziar bakoitzak bere dinamika propioa daukanez eta kasu bakoitzean gauza ezberdinak ikus daitezkeenez, garrantzia handikoa da fenomeno hauek ikertzea.