Abaritza haritzen artean hosto txikienak dituena da. Bere izen zientifikoa latinetik dator, 'fero' aditzetik (eraman) + 'coccum'  sustantibotik (Kermesidoen familiako kotxinila). Kermesido hau antzina kolorantea egiteko erabiltzen zen (bertatik dator ere karmesi kolorea) eta eskualde mediterranearrean asko parasitatzen du abaritza.

Abaritza bi metro baino gutxiagoko zuhaitz hostoiraunkorra da, urte osoan zehar berde mantentzen dena. Oinarritik aurrera asko adarkatzen da eta beraz, adarrak eta enbor azalak asko kiribiltzen dira, egitura oso trinkoa osatuz. Enbor bihurria dute, azal leun eta kolore grisekoa. Kimu gazteak pubeszenteak dira. Ernamuin oboideoak ditu, obtusoak, arre-gorriak eta pubeszenteak.

Abaritzak hosto sinpleak ditu, txandakatuak, mintzakarak, zurrunak eta bi aldeetatik disdiratsuak. Hostoek 1,5-5 x 1-2,5 cm neurtzen dituzte eta peziolo motza dute. Ertz izurtua dute eta hortz arantzatsuez betea. Kolore berde ilunekoak dira (azpialdea berde argi edo horixka), koriazeoak eta forma aobatukoak. 7-9 pare nerbio dituzte, ez oso ikusgarriak eta 1-4 mm-ko peziolo glabreszentea. Gaztetan pubeszenteak diren arren heldutan erabat glabroak dira. Hostoak adarretatik erraz askatzen dira baina zuhaitza hosto iraunkorrekoa da.

Abaritzak gerba motako infloreszentziak ditu, haizearen bidezko polinizaziora (anemofiliara) moldaturik daudenak. Zuhaiska monoikoa da, hau da, ale berdinak sexu bietako loreak ditu.

Lore arrak oso txikiak dira (2-5 cm-koak) eta ez oso erakargarriak. Kopa formako periantoa dute 4-6 lobulu ziliatuetan zabaltzen dena, eta errakis glabreszentea. Estamin kopurua aldakorra da, 4-10 bitartekoa. Buruxka modukoetan batzen dira, kolore horikoak, estuak eta dilindariak. Lore bakoitzak antera mukroidunak ditu, glabroak baina papilatsuak, harizpiak baino motzagoak.

Lore emeak adar beretik jaiotzen dira eta bakarka edo 2-3 taldetan hazi daitezke. Estilo askeak dituzte, linearrak eta oinarritik dibergenteak, estigma erreflexuekin.

Abaritzaren fruitua, ezkurra, akenio motakoa da. 15-30 x 8-20 mm neurtzen ditu eta heltze bienala edo anuala izan dezake. Gaztain koloreko ezkurra da eta 4-12 mm-ko pedunkulu baten gainean kokatzen da, zurruna eta glabroa dena. Ezkurraren karloa (txapela) 10-20 x 12-25 mm-koa da eta ezkata obatu-lantzeolatu ugari ditu. Oinarrialdeko ezkatak lauak dira baina muturrerantz hurbildu ahala kanporantz zabaltzen dira, mutur zurrun eta zorrotza agerian utziz.

Eskualde mediterranearreko espeziea da, eta Europako hegoalde eta Afrikako ipar-ekialde, eta Asiako hego-ekialdean zehar banatzen da. Euskal Herrian oso ohikoa da hego-muturrean, Arabako Errioxan, bertan artadiaren ordezkapen-sastrakadietan nagusi baita. Mediterraneoko eragina duten Arabako haran gutxi batzuetan bakanagoa da, eta erabat ezohikoa da Kantabriako kostaldearen inguruan, Bizkaiko mendebaldeko muturrean, eta Arrasateko (Gipuzkoa) inguruko mendi batean. Azken populazio hori da, hain zuzen, egun 'Interes Berezikoa' bezala katalogatuta dagoena.