EAEn fracking bidezko ustiaketen debekua erregulatzea helburu duen Herri Ekimen Legegilearen (HEL) aldeko sinadura-bilketa kanpaina aurkeztu du Fracking Ez plataformak prentsaurrekoan gaur, martxoak 20, Gasteizen. Prentsaurrekoarekin plazaratu nahi izan dituzte HEL horrek aurrera egiteko bete beharreko baldintzak eta, bidenabar, Gasteizen dagoen frackingaren aurkako bulegoa ere ireki dute. Datozen asteotan 30.000 sinadura bildu beharko dira HEL hori Eusko Legebiltzarrera sartuko bada.

Animalia sozialek gaitasuna izan dezakete norbanakoaren gainetik kolektiboaren ongizatea gainjartzeko. Horien adibide ditugu, esaterako, erle langileak eta inurriak, zeintzuek jokaera suizidak ere ager ditzaketen taldearen mesedetan. Inurrien izaera sozialaren konplexutasunaren isla, behatu da uholdeen aurrean inurri espezie bat gai dela elkarri hertsiki lotuaz baltsa bat eratzeko eta hala koloniaren bideragarritasunaren giltza den erregina salbatzeko.

Kalapita eragin du fracking-aren gaiak gurean. Haustura hidrauliko gisa ere ezagutzen dena, fracking-a presio handiko fluido baten bidez harri-geruzak hautsiaz lurzorutik petrolioa edota gas naturala bezalako gaiak erauzteko teknologia da. Zalantza handiak daude fracking-aren egokitasunaren inguruan, batez ere ingurunearengan duen eraginagatik. Besteak beste, urpeko urak eta akuiferoak kutsatzen dituela salatzen da. Afera honen inguruan sakontzeko, Euskalnaturak  “Eta zuk, ba al dakizu zer den fracking-a?” hitzaldi-sorta antolatu du fracking-a eta eredu energetikoa ardatz hartuta.

Ongi hezitako zakurrak jabearen esanak betetzen ditu. Non dago, ordea, zakurrek gizakiekiko agertzen duten fideltasunaren eta esanekotasunaren gakoa? Errefortzu positibo hutsez errotutako jokaerak al dira? Errefortzu negatiboari beldurrak akuilatutakoak? Zakurraren jabe harroak zakurrak bere hitzak ulertzen esango du. Baina argitaratu den ikerketa baten arabera baliteke jabearen harrokeria hain soberan ez izatea, izan ere, zakurren eta gizakion zerebroek gisa berean erantzuten diete ahotsei eta emozioei lotutako soinuei.

Zientzialariek RNA genoma zahar bat sekuentziatu ahal izan dute lehen aldiz. DNA genoma zaharrak aurretik ere sekuentziatuak izan dira baina RNA askoz  azkarrago degradatzen da, eta horrek zaildu egiten du sekuentziazioa. Garagarraren BSMV birusaren sekuentziazioarekin ezagutu ditugu birusaren adina eta birusaren hedapenak Europa bigarren milurtean zehar kolpatu zuten gertaera historikoekin izan zuen lotura.

Nitrogeno egoera likidora oso tenperatura baxuan pasatzen da. Zero azpitik 196ºC-an mantentzen da egoera likidoan, hain zuzen ere. Bere tenperatura baxuagatik oso erabilia da industrian eta ikerketan bat-bateko izozketak eragiteko edota hainbat kriogenizazio-prozesutarako. Tenperatura baxu horiek eta bat-bateko izozketak, normalean, heriotza ekarri beharko lioke bizitza forma orori. Bada, ordea, logika horri aurre egiten dionik.

Liztor asiarraren aurrerakadaren kariaz erle eztigileen (Apis mellifera) populazioen arazoen inguruko berriak bolo-bolo plazaratu dira azken urteotan. Liztorrena ez da, ordea, erleek jasan duten eraso bakarra. Kaleratu berri den ikerketa batek aditzera eman du erle populazio batzuetan tabako landarea erasotzen duen birusaren presentzia baieztatu dela eta erleak landare horren polenaren bidez kutsatzen direla.

Uste izan da luzaroan zuhaitzen hazkuntza makaldu eta erabat gelditu egiten dela adinean aurrera egin eta tamaina handia dutenean. Egon badago baieztapen hori babesten duten ikerketarik, badituzte hutsune batzuk, ordea, lan horiek. Uste horri aurka eginez, argitaratu berri den lan baten arabera zuhaitzen biomasa-hazkuntzaren abiadura ez da adina eta tamainarekin ez mantsotzen eta ezta gelditzen ere; aitzitik, azkartu egiten da.Horrek nabarmentzen du zuhaitz zahar eta handiek karbonoaren zikloan duten garrantzia berebizikoa.

Godi gaztea Kahama bailarako bere taldekideetatik aparte samar zebilen arbola batetik jaten euren bizilagun ziren Kasakela klaneko zortzi kidek eraso egin ziotenean. Kasakelarren erasoa ez zuen usaindu ere egin Godik eta ezin izan zuen ezer egin bere burua defendatzeko. Halakoa izan zen hamar minutuz jaso zuen jipoia, zaurien ondorioz hil egin zela handik gutxira. 1974 urteko urtarrilaren 7a zen eta gerra piztu berri zen Gombe-ko Parke Nazionaleko (Tanzania) txinpantzeen artean.

Beagle itsasontziarekin Galapago uharteetan egindako geldialdian Darwin ohartu zen bertako animaliek itxura batean gizakiekiko erakusten zuten konfiantzaz eta beldurrik ezaz. Fenomeno horri azalpena emateko teoria bat ere proposatu zuen, zeinaren arabera animaliak hain axolagabeak ziren irletan ez zutelako harrapari naturalik. Darwin, beste behin, zuzen zebilela baieztatu berri du ikerketa batek.

Duela 100 milioi urte fosilizatutako anbar puska batean landare loredunen ugalketa sexualaren aztarnarik zaharrenak aurkitu dituzte. Kretazeoko 18 lore txikietatik bat haziak garatzen ari dela ikus daiteke ezin hobe mantendu den harri-bitxi honetan.

Urdaibai Bird Center-ek 2013-2014 urte bitarteko negurako “Inguruko Hegaztiak” proiektua martxan jarriko du, partaidetzaren bidez gure inguruan bizi diren hegaztien ezagupena bultzatzeko asmoarekin. Honakoa Europa iparraldean eta bereziki Bretaina Handian oso erroturik dagoen proiektu bat da, non iazko urtean 600.000 familiak parte hartu baitzuten “Garden Birdwatch” izeneko proiektuan.

Saguzar hatzluzea (Myotis capaccinii) Europan arrainez elikatzen den saguzar-espezie bakarra da. EHUko ikerlariek 2003an eman zuten arrantza-portaeraren berri lehen aldiz, eta PLoS ONE aldizkarian publikatu berri duten artikuluan azaltzen dutenez, portaera hori hasiera batean uste baino arruntagoa da. Saguzar hatzluzea Gambusia holbrooki arrain exotikoez elikatzen da Iberiar penintsulako mediterraneoko kostaldeko putzu artifizialetan.

NASA Estatu Batuetako Espazio Agentziak Lurran burutzen den fotosintesia neurtzen du, besteak beste. Oraingoan 2007 eta 2011 urteen artean neurtutako balioekin fotosintesi-tasaren bideo bat egin dute. Bertan ondo ikus daiteke Lurreko zona desberdinen artean dagoen desberdintasuna eta bilakaera.

Arazoaren 9 eta 10eko asteburuan ospatu zen Natur Zientzien I. Topaketa Donostiako Eureka! museoan. 150 parte-hartzaile inguru izan ziren bertan, eta bi egunetako egitarau intentsoaren isla den argazki-bilduma ikusgai jarri berri dugu Topaketaren webgunean. Argazkiak honako helbide honetan aurki daitezke:

www.naturzientzientopaketa.info/argazkiak