Europan aurkitzen den sagu txikiena izan arren, oso ondo moldatu da gizakiak eraldaturiko eremuetara eta egun, gehiagotan aurkitzen da zekale landaketetan larreetan baino.
Europan ezagutzen den muridorik txikiena da 6-15 g pisatzen dituelarik. Kolorea marroi gorriska izaten du alde dortsalean (banako gazteenetan tonu grisaskagoekin) eta zuria alde bentralean. Basasaguen antz dauka baina mutur labur, belarri txiki eta isats oratzaileak gainontzekoetatik desberdintzen dute. Buru eta gorputzaren luzeera 48-75 mm-koa izan daiteke, isatsak ia gorputzak adinako neurria dauka, 39-65 mm artean eta hankak ere erlatiboki nahiko handiak dira 12-15 mm. Ohikoa da espezie honetako hezurrak aurkitzea hontzen egagropiletan, eta lehenengo molarrean 5 sustrai izateagatik desberdintzatu daitezke beste antzeko genero batzuetatik (Gallego 1974), hala nola, Mus sp. edo Apodemus sp.
Banaketa paleartikoa dauka, Iberiar Penintsulatik Japoniara, asiar basamortuetan eta Siberian izan ezik (Corbert 1978; Panteleyev 1998; Mitchell-Jones et al. 1999). Europan Irlandan, Iberia peintsula gehienean, Eskandinaviako penintsuletan eta mediterraneoko irletan ez da agertzen. Iberir penintsulan, Kantauri itsaso aldera ematen duen lurraldeetan agertzen da. Asturias erdialdetik, Nafarroako zati ozeanikoeneraino, Araba eta Burgosen iparraldea barne. Katalunian ez da agertzen nahiz eta Frantzia aldean mugaraino iristen den. Zenbait gune isolatutan sagu honen presentzia egon daiteke, hauen harrapatzailea den hontz zuriaren (Tyto alba) egagropiletan agertutako hezurrek hala diotelako. Izan ere, harrapari gautar honek nahiko eskualde handiak hartzen ditu eta elikagaiak alde batetik bestera eraman ditzake, saguaren arrastoak ohiko habitetatik kanpo agerraraziz.
Europan Animalia hau habitat oso desberdinetan ageri da, hala nola, larre alpetarra, belar altuko larreak, bambu eremuak, hezeguneak, baso soilgune eta ertz hezeak. Inpaktu antropogeniko altuko habitatetan ere agertzen da, lorategi eta nekazal lurretan, drainatze sistemetan eta zereal edo arroz landaketetan (Mitchell-Jones et al. 1999). Asaldura handiko ekosistemetan tolerantzia handia duen espeziea da (Haberl & Kryštufek 2003). Iberiar penintsulan espezie hauen habitat optimoa gramineo askoko larre zabalak dira, zerealen landaketetan,batez ere Kantauriar mendilerroaren hegoaldeko isurialdean (Benzal 1983). Ipar isurialdean aldiz, mendebaldean 200 m-tik behera aurkitu izan da (Nores & Jardón 1981) eta ekialdean, altuera handiagoetan aurkitu da, 700-800 m (Zabala 1973), batez ere alde mediterraniarrean, Burgos aldean, 900-1000 m arte bizi
baitaiteke (Benzal 1983).
Zereal larre inguruan bizi denean aleez elikatzen da. Baina ekosistema konplexuagoetan elikadura aldakorragoa izaten da, haziez gain, dietaren %45 dena, hostoak (%25), intsektuak (%15) eta zenbait fruitu (%6) ere jaten baititu (Dickman 1986).
Animali hauen ezaugarrietako bat, lurretik distantzia batera bola itxurako habiak eraikitzeko duten abilezia da. Belar ez oso altuetan habiaren kokapena ez da oso altua izaten 10-20 cm, baina zurtoin altuko gramineoetan aldiz, metro bat baino gehiagoko altuerara irits daitezke (Harris 1979). Habiak belar altuaren zurtoinen artean eraikitzen dituzte, gramineoen hostoekin elkarlotuz eta azkenean 7-12 cm-ko diametroko bola sortzen dute, sarrerako zuloa ikusten ez zaiolarik. Orokorrean maiatza eta urri artean izaten da kumatze garaia baina Euskal Herrian udaberri bukaeran zenbait gazte aurkitu izan dira (Zabala 1973). Ernaldiak 17-19 egun irauten du eta 3 kumaldi izatera ere irits daitezke, bakoitzean, bataz beste 4-5 kume izanez. Berehala hazten dira eta bi asteren buruan alde egiten dute. Gainontzeko mikrougaztunetan bezala ez dute bigarren negua pasatzen, beraz, kortearen %1 baino gutxiagok gainditzen du zazpi hilabete baino gehiagoko adina (Harris 1979).
Egun osoa aktibo izan daitekeen arren, gau aldera ikusten da gehien bat (Macdonnald & Tattersall 2001). Bakartiak dira animalia hauek eta ar eta emeak tamaina bereko eremuetan ibiltzen dira, 400 m2 larreak, nahiz eta emeen eremuak gehiago gainjartzen dira arrenak baino (Trout 1978). Udaberri eta udan landareen zurtoinena gora egiten dutenean nahiko sedentarioak dira. Neguan aldiz, lurzoru gainean bizi direnean, ibiltariagoak dira (Harris 1979) eta babes guneetan egoten dira batez ere. Europako zenbait lekutan ikusi da taldetan biltzen direla babes gune horietan, hala nola, larre ertz edo lasto biltegietan.Sexu ratio 1:1 da. Lurralde bakoitzaren barruan habi bat edo gehiago agertu daitezke, altuera handiko zurtoinez eta horiei korapilatutako belarrez osatuak. 3 urteko zikloak daudela ikusi da populazioen tamainetan eta gutxitan izaten dira fluktuazio handiak.
Harrapari gautarren harrapakin moduan ezagutzen da, batez ere hontz zuriarena,Tyto alba, (Zabala 1973) baina portzentajeak ikusita dietaren %2 baino gutxiago izaten da. Harrapari generalisten elikagaia ere izaten da noizbehinka, azeri, katu, eguneko harrapari, zenbait korbido eta arratoiak besteak beste (Trout 1978; Harris 1979). Ez zaie inongo parasitorik ezagutzen vaina konprobatu da zenbait organismo patogenoren eramalea izan daitekela. Italian arroz biltzaileen artean lepitospirosis kasuak egon dira espezie hau dentsitate altuan agertzen zenean hábitat horietan.
Iruzkinak (1)
Eñaut Izagirre
reply