Euskarazko blog onenen bila Azkue Fundazioak antolatutako eta Argiak lagundutako “Blogetan!“ lehiaketak atzo, martxoak 6, izan zuen finala. Euskararen Etxean (San Inazio, Bilbo) antolatutako Euskal Blogarien Topaketaren baitan ospatu zen finala, non Euskalnatura Zientzia eta Teknologia jorratzen duten blogen artean izan den saritua. Euskalnaturkideon partetik, eskerrik asko babesten eta sostengatzen gaituzuen guztioi!

Kalapita eragin du fracking-aren gaiak gurean. Haustura hidrauliko gisa ere ezagutzen dena, fracking-a presio handiko fluido baten bidez harri-geruzak hautsiaz lurzorutik petrolioa edota gas naturala bezalako gaiak erauzteko teknologia da. Zalantza handiak daude fracking-aren egokitasunaren inguruan, batez ere ingurunearengan duen eraginagatik. Besteak beste, urpeko urak eta akuiferoak kutsatzen dituela salatzen da. Afera honen inguruan sakontzeko, Euskalnaturak  “Eta zuk, ba al dakizu zer den fracking-a?” hitzaldi-sorta antolatu du fracking-a eta eredu energetikoa ardatz hartuta.

Donostiako Ulia auzoan dagoen parke honen balio historiko eta naturala aldarrikatzeko eta parkea herritarren eskura jartzeko sortu dute Uliako Lore-Baratzak proiektua auzo-elkartekoek. Parkea udal-hazitegitzat erabili zen 2007ra arte eta bertan ekoizten ziren herriko lorategiak hornitzeko loreak. Horrez gain, XIX. mendeko lurpeko ur-biltegiak daude bertan; Aranzadi Zientzia Elkarteak txosten batean bildu zuen euren balioa. Kolokan da, ordea, parkearen etorkizuna, udal-hazitegi izateari utzi zionean hirigintza-proiektu bat egin baitzen bertarako.

Ongi hezitako zakurrak jabearen esanak betetzen ditu. Non dago, ordea, zakurrek gizakiekiko agertzen duten fideltasunaren eta esanekotasunaren gakoa? Errefortzu positibo hutsez errotutako jokaerak al dira? Errefortzu negatiboari beldurrak akuilatutakoak? Zakurraren jabe harroak zakurrak bere hitzak ulertzen esango du. Baina argitaratu den ikerketa baten arabera baliteke jabearen harrokeria hain soberan ez izatea, izan ere, zakurren eta gizakion zerebroek gisa berean erantzuten diete ahotsei eta emozioei lotutako soinuei.

Azkue Fundazioak antolatutako eta Argiak lagundutako “Blogetan!” lehiaketa bere azken txanpara iritsi da. Lehiaketak blogari euskaldunen lanari oihartzuna ematea eta blogen sorkuntza piztea du xede. Horretarako, iragan abenduan ireki zen bertan izena emateko epea eta, orotara, lau arlotan banatutako 115 blogek hartu dute parte. Lehiaketa azken fasera pasa da eta bertan izango da Euskalnatura ere.

Himalaiako mendiak eta bertan errotutako alpinismoa ezin dira ulertu bertako biztanleak kontuan hartu gabe. Sherpak eta tibetarrak dira planetako mendi altuenen magaletan bizi diren biztanle alai eta itxuraz beti irribarretsu horiek. Euren bizilekuagatik larre motzean haziak, ezaguna da altuera handian muturreko esfortzuak egiteko duten gaitasuna. Ez alferrik, nazioarteko espedizioek usu izaten dute sherpen eta tibetarren laguntza altuera handian zamaketa-lanak eta bestelako egitekoak aurrera eramateko. Orain, kaleratu berri den ikerketa batek argitu du zertan den sherpen gertuko ahaide tibetarrek altuerako bizitzarako duten adaptazioaren oinarri genetikoa.

Arrain mesopelagikoen taldea ozeanoetako uretan 200-1.000 m-ko sakonera artean bizi diren espezieek osatzen dute. Egundaino, estimazioek ozeanoetako arrainen biomasa totala 2.000 milioi tona inguruan ezarri izan dute eta arrain mesopelagikoak biomasa horren erdia osatuko zuketen. Plazaratu berri den ikerketa baten arabera, ordea, arrain mesopelagikoei dagokien biomasa uste baina askoz ere handiagoa da.

Zientzialariek RNA genoma zahar bat sekuentziatu ahal izan dute lehen aldiz. DNA genoma zaharrak aurretik ere sekuentziatuak izan dira baina RNA askoz  azkarrago degradatzen da, eta horrek zaildu egiten du sekuentziazioa. Garagarraren BSMV birusaren sekuentziazioarekin ezagutu ditugu birusaren adina eta birusaren hedapenak Europa bigarren milurtean zehar kolpatu zuten gertaera historikoekin izan zuen lotura.

Euskadiko Biodibertsitate Zentroaren eta Euskalnatura-UEU Natur Zientzien elkarlanak sustaturik Busturiako Madariaga dorretxean “Hegan” argazki-erakusketa antolatu da. Erakusketa bisitatzeko parada izango dute bisitariek gaurtik hasi eta martxoaren 31 bitartean. Bertan erakusgai izango dira Antton Alberdi, Iñaki Mezquita, Jose Maria LLavori eta Ander Olaizolaren 18 argazki eta lau azalpen-panel.

Nitrogeno egoera likidora oso tenperatura baxuan pasatzen da. Zero azpitik 196ºC-an mantentzen da egoera likidoan, hain zuzen ere. Bere tenperatura baxuagatik oso erabilia da industrian eta ikerketan bat-bateko izozketak eragiteko edota hainbat kriogenizazio-prozesutarako. Tenperatura baxu horiek eta bat-bateko izozketak, normalean, heriotza ekarri beharko lioke bizitza forma orori. Bada, ordea, logika horri aurre egiten dionik.

Liztor asiarraren aurrerakadaren kariaz erle eztigileen (Apis mellifera) populazioen arazoen inguruko berriak bolo-bolo plazaratu dira azken urteotan. Liztorrena ez da, ordea, erleek jasan duten eraso bakarra. Kaleratu berri den ikerketa batek aditzera eman du erle populazio batzuetan tabako landarea erasotzen duen birusaren presentzia baieztatu dela eta erleak landare horren polenaren bidez kutsatzen direla.

1938 urtean orduko AEBko presidente zen Franklin D. Roosevelt-ek jadanik ohartarazi gisan, “gure zoruaren fosforo edukia nabarmen jaitsi da azken urteotan eta berriztatu egin behar da. Fosfatoen erabilera geroz eta handiagoa eta fosfato-hornikuntza bermatzea, beraz, kezka funtsezkoa dira etorkizuneko belaunaldiei begira”. 2014 urtean gauden honetan, badirudi presidentearen kezkak egia bihurtu direla eta XXI. mendea amaitu aurretik elementu preziatu hori agortu bidean gara.

Uste izan da luzaroan zuhaitzen hazkuntza makaldu eta erabat gelditu egiten dela adinean aurrera egin eta tamaina handia dutenean. Egon badago baieztapen hori babesten duten ikerketarik, badituzte hutsune batzuk, ordea, lan horiek. Uste horri aurka eginez, argitaratu berri den lan baten arabera zuhaitzen biomasa-hazkuntzaren abiadura ez da adina eta tamainarekin ez mantsotzen eta ezta gelditzen ere; aitzitik, azkartu egiten da.Horrek nabarmentzen du zuhaitz zahar eta handiek karbonoaren zikloan duten garrantzia berebizikoa.

Iragan asteazkenean hurrengo urteetako ingurumen- eta energia-politiken ardatz izango den plana aurkeztu dute  Europako Batzordeko presidente Jose Manuel Durão Barrosok eta Klima-aldaketa eta Energiarako arduradunek. Neurrien artean, 2030 urterako Europar Batasuneko 28 herrialdeek berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak 1990 urteen mailekiko %35-40 gutxitzearena hartzen du baitan planak. Hala ere, babesa kendu zaie azken urteetan Europa berdearen ikur izan diren energia berriztagarrien garapenari.

Grafenoa azken urteotan zeresana ematen ari den ekaia dugu. Grafitoaren antzera karbono-atomoak era hexagonalean antolatzen dira grafenoa osatzeko baina, beste berezitasunen artean, atomo bakarreko lodiera duen xafla gisa antolatzen dira. Propietate berezi horiek direla eta potentzial izugarriak esleitzen zaizkio epe ertain eta luzera. Argitaratu berri den lan baten arabera, kutsadura nuklearra arintzeko ere erabil liteke grafenoa.